اگر به فکر طراحی و ساخت استخر و جکوزی برای خود هستید و یا مجری تاسیسات هستید، سیستم گرمایش استخر یکی از مهم ‌ترین مراحل اجرای شما خواهد بود. گرمایش استخر یکی از موضوعاتی است که بعد از ساخت استخر باید به آن مسلط باشید. دمای مناسب آب استخر برای لذت بردن از شنا کردن حائز اهمیت است و به دستگاه گرمایشی استخر وابسته است. در این مطلب از وبلاگ تخصصی گروه پارس استخر راهنمای جامعی از نحوه گرم کردن آب و دمای استخر و جکوزی با شیوه سیستم گرمایش خورشیدی را به شما ارئه می ‌دهیم.

گرمایش استخر چیست؟

دمای مناسب آب استخر از جمله مهم ‌ترین موضوعات است. برای تنظیم دمای آب استخر، شما نیاز به یک دستگاه گرمایشی استخر دارید که از میان انواع مختلف آن باید بهترین سیستم گرمایش استخر را انتخاب کنید. گرمایش استخر به روش‌ ها و تجهیزاتی گفته می‌ شود که دمای آب و هوای استخر را تنظیم می‌ کنند.

دمای آب استخر باید چقدر باشد؟

دمای استخر بستگی به سه عامل دارد:

1. نوع استخر
2. فعالیت شناگران
3. علایق شخصی

به طور کلی، دمای مناسب آب استخر برای شنا و تفریح بین ۲۶ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد است. اگر دمای آب خیلی سرد یا خیلی گرم باشد، ممکن است باعث مشکلات سلامتی یا رشد جلبک و باکتری شود. لازم به ذکر است که برای اندازه ‌گیری دمای آب استخر می ‌توانید از ترمومتر های مخصوص استفاده کنید.

راهنمای دمای آب برای انواع استخر

در جدول زیر راهنمای میزان دمای آب برای انواع مختلف استخر را ارائه می دهیم.

نوع استخر	دمای آب (درجه سانتیگراد)
تفریحی	24-29
درمانی	29-35
قهرمانی	24-28
غواصی	27-32
سالمندان	29-32
هتل ها	28-30
جکوزی	36-40

 

سیستم گرمایش استخر و جکوزی

همان ‌طور که می ‌دانید جکوزی یک حوضچه آبگرم است که آب را با فشار از طریق نازل به داخل حوض می‌ فرستد. سیستم گرمایش جکوزی معمولا از یک پمپ، یک فیلتر و یک گرم‌کن تشکیل شده است.

نحوه گرمایش جکوزی به این‌گونه است که پمپ، آب را از حوضچه مکش کرده و به فیلتر می‌ فرستد. فیلتر آب را از آلودگی ‌ها پاک می‌ کند و به گرم‌کن می ‌رساند. گرم‌کن آب را به دمای مطلوب رسانده و به نازل ‌ها تحویل می‌ دهد. لازم به ذکر است که گرم‌کن می ‌تواند از انواع مختلفی از جمله خورشیدی، برقی یا گازی باشد.

گرمایش استخر روباز با بسته چه فرقی دارد؟

تفاوت گرمایش استخر روباز با بسته، در میزان اتلاف حرارت، نوع سیستم گرمایشی و هزینه مصرف انرژی دارد. به طور کلی، استخر های روباز بیشتر از استخر های بسته حرارت را از طریق تبخیر آب، تابش خورشید و تبادل حرارت با هوا از دست می ‌دهند. بنابراین، نیاز به سیستم گرمایشی قوی‌تر و مصرف انرژی بالاتر دارند.

تفاوت اصلی استخر روباز و روبسته در سیستم گرمایشی

• استخر های روباز معمولاً از پکیج، پمپ حرارتی یا پنل خورشیدی برای گرمایش آب استفاده می‌ کنند. استخر های بسته معمولاً از سیستم گرمایش از کف یا مبدل حرارتی و دیگ و مشعل برای گرمایش آب استفاده می ‌کنند.
• در مقایسه هزینه مصرف انرژی؛ پکیج‌ها و پمپ‌های حرارتی معمولاً هزینه بالاتری دارند. پنل‌های خورشیدی و سیستم‌های گرمایش از کف معمولاً هزینه کمتری دارند. اما بطور میانگین، هزینه تهیه، نصب و اجرای سیستم گرمایش خورشیدی از سایر روش ها بالاتر است.

ظرفیت گرمایش استخر چگونه تعیین می شود؟

برای تعیین ظرفیت گرمایش استخر، باید انرژی مورد نیاز برای گرمایش آب را محاسبه کنید. این انرژی شامل دو بخش است:

1. انرژی پیش گرمایش
2. انرژی جبران اتلاف حرارت

انرژی پیش گرمایش یا بار گرمایش اولیه درون استخر بستگی به حجم آب، دمای آب و دمای مطلوب دارد.

انرژی جبران اتلاف حرارت از سطح آب، بستگی به نرخ تبخیر آب، دمای هوا و سطح آب دارد.

تعیین ظرفیت گرمایشی مورد نیاز استخر

برای محاسبه ظرفیت گرمایشی استخر که مجموع بار گرمایشی اولیه و اتلاف حرارت است؛  می‌ توانید از فرمول‌ های ریاضی یا جدول ‌ها و محاسبه­گر های آماده استفاده کنید. بعد از محاسبه انرژی مورد نیاز، باید توان دستگاه گرمایشی را بدست آورید.

نکته:

توان دستگاه گرمایشی برابر با تقسیم انرژی مورد نیاز بر زمان گرمایش است. البته توجه داشته باشید که بعضی از دستگاه‌ های گرمایشی مانند پکیج، سیستم گرمایش خورشیدی و پمپ حرارتی دارای ضریب عملکرد هستند که باید در محاسبات لحاظ شوند.

انواع سیستم گرمایش خورشیدی استخر

پروپیلن

این گرمکن ها مقرون به صرفه ترین نوع هستند. گاهی اوقات به آن گرمایش خورشیدی بدون لعاب می گویند، از یک تشک پارچه ای تشکیل شده است که سیم پیچ هایی از آن عبور می کند.

در آب و هوای گرم و آفتابی این نوع گرمکن انتخاب خوبی است، اما در گرم کردن استخرها در آب و هوای معتدل زیاد موثر نیست.

پنل های خورشیدی بدون لعاب

پنل های خورشیدی بدون لعاب ساده تر و ارزان تر از پنل های خورشیدی لعاب دار هستند. این پنل ها از پلاستیک یا لاستیک مقاوم و مهار کننده های UV برای افزایش عمر آن ها ساخته شده اند. پنل های بدون لعاب روکش شیشه ای خارجی ندارند.

پنل‌های خورشیدی بدون لعاب در ماه‌های گرم مانند پنل‌ های خورشیدی لعاب دار عمل می‌کنند، اما پوشش شیشه‌ای به پنل‌های خورشیدی لعاب‌دار این امکان را می‌دهد تا در ماه‌ های سرد عملکرد بهتری داشته باشند.

پنل های خورشیدی لعاب دار

وقتی به پنل‌های خورشیدی فکر می‌کنید، معمولا تصور شما یک سیستم لعاب دار ساخته شده از شیشه است. این سیستم برای مناطقی که به گرمای بیشتری نیاز است یا جایی که روزهای طولانی و آفتابی برای گرمایش خورشیدی وجود ندارد، بهتر است.

گرمکن های خورشیدی لعاب دار از لوله های مسی متصل به صفحه آلومینیومی ساخته شده و با شیشه های تقویت شده پوشانده شده اند. این طراحی در جذب گرمای خورشید در مناطقی با آب و هوای سرد کارآمدتر از سیستم‌ های بدون لعاب است. گرمکن خورشیدی لعاب دار در تمام طول سال قابل استفاده است.

کلکتور های خورشیدی دما بالا

اگر در منطقه ای زندگی می کنید که آفتاب زیادی وجود ندارد، همچنان می توانید از گرمایش خورشیدی استخر استفاده کنید. با این حال، احتمالا به سیستمی به نام کلکتور دما بالا نیاز خواهید داشت که از آینه برای افزایش میزان نور خورشیدی که آب را گرم می کند، استفاده می کند.

این کلکتورها به گونه ای طراحی شده اند که گرمای آب را به میزان قابل توجهی افزایش دهند که یک مزیت بزرگ در مناطق سرد یا مکان هایی است که نور خورشید زیاد نیست.

مزایای سیستم گرمایش خورشیدی استخر

• تعمیر و نگهداری آسان: سیستم گرمایش خورشیدی استخر تنها از چند قسمت تشکیل شده است. بنابراین، تا چندین سال نیاز به تعمیر و نگهداری بسیار کم دارد و یا اصلا نیاز ندارد.
• گرمایش کافی: اگر در مکانی زندگی می کنید که نور خورشید زیاد است، گرمکن های خورشیدی استخر مشکلی برای افزایش دمای استخر شما ندارند.  هنگامی که گرمکن را با یک پوشش استخر خورشیدی جفت کنید می توانید در هر زمان حمام آب گرم بگیرید.
• استفاده از شیر های سوئیچینگ اتوماتیک: با کمی هزینه بیشتر، می توانید یک شیر انحرافی خودکار تهیه کنید که به طور اتومات دمای استخر را حس کرده و آب را به سمت پنل های خورشیدی هدایت می کند. این بدان معنی است که سیستم می تواند اتوماتیک شود تا استخر شما را در یک محدوده دمایی مشخص نگه دارد.

• صرفه‌جویی بلند مدت: سیستم ‌های گرمایش خورشیدی علاوه بر کاهش هزینه‌ های انرژی، در بلند مدت صرفه‌جویی بیشتری نیز ایجاد می ‌کنند. هزینه ‌های نصب اولیه این سیستم ممکن است کمی بالاتر از سایر سیستم‌ های گرمایشی باشد، اما به مرور زمان، این هزینه‌ ها با صرفه‌جویی ‌های حاصل از کاهش نیاز به انرژی الکتریکی یا گازی، جبران می ‌شوند. همچنین، برخلاف سیستم‌ های گرمایش گازی یا برقی که نیاز به سرویس ‌های منظم و نگهداری مکرر دارند، سیستم‌ های خورشیدی به دلیل عدم وجود قطعات مکانیکی پیچیده و عدم وابستگی به سوخت ‌های قابل اشتعال، کمتر احتمال دارد که خراب شوند که همین ویژگی سبب می‌ شود تا صاحبان استخر ها با کمترین هزینه‌ نگهداری، استخر خود را گرم نگه دارند.

معایب سیستم گرمایش خورشیدی استخر

• زمان بر: گرمکن های خورشیدی استخر زمان زیادی می برد تا استخر را گرم کنند. با این حال، زمان دقیق آن تا حد بسیار بالایی به اندازه استخر و دمای بیرون بستگی دارد. اگر به دنبال گزینه های گرمایش سریع هستید، احتمالا این گرمکن ها برای شما مناسب نیستند. ممکن است یک روز کامل طول بکشد تا گرمکن های خورشیدی استخر شما را 5 تا 7 درجه گرم کنند، حتی تحت تابش ثابت آفتاب.
• نیاز به آفتاب: نکته مهم گرمکن های خورشیدی استخر این است که آن ها برای کار به روزهای آفتابی نیاز دارند. اما دمای هوا در این روزها به حدی است که ممکن است نیازی به استخر با آب گرم نداشته باشید. آب گرم در روزهایی که آفتاب نمی تابد و بیرون سرد است، نیاز می شود. با این حال، بدون تابش ثابت خورشید، گرمکن های خورشیدی استخر نمی توانند انرژی حرارتی را به آب استخر شما منتقل کنند.
• پمپ خورشیدی: آب استخر بدون پمپ خورشیدی به صورت رایگان گرم نمی شود. برای پمپاژ آب به پنل های خورشیدی به برق نیاز دارند که این می تواند به مبلغ قبض برق شما اضافه کند. اما این افزایش هزینه بسیار کم است، به خصوص در مقایسه با سایر گزینه های گرمکن استخر.
• نیاز به سیستم‌ های پشتیبان: همان طور که گفته شد، به دلیل ناپایداری منابع خورشیدی در برخی از مواقع، بسیاری از سیستم ‌های خورشیدی نیاز به سیستم‌ های پشتیبانی مانند گرمایش گازی یا برقی دارند. این سیستم‌ های پشتیبان در مواقعی که تابش خورشید کافی نیست یا دمای آب به حد مطلوب نرسیده است، وارد عمل می‌ شوند. این وابستگی به سیستم ‌های کمکی می‌ تواند بخشی از صرفه‌جویی‌ های پیش‌بینی شده را کاهش دهد.
• کاهش کارایی با گذشت زمان: پنل‌ های خورشیدی به مرور زمان و با استفاده مستمر، مقداری از کارایی خود را از دست می ‌دهند. اگرچه طول عمر پنل ‌ها معمولاً بین 20 تا 25 سال است، اما عملکرد آن‌ ها ممکن است به تدریج کاهش یابد و در برخی موارد نیاز به تعویض یا تعمیر داشته باشند.

شیوه نصب سیستم‌ گرمایش خورشیدی استخر

نصب سیستم ‌های گرمایش خورشیدی برای استخر نیازمند دقت و برنامه‌ریزی مناسب است تا سیستم به درستی کار کند و حداکثر بهره‌وری را از انرژی خورشید به دست آورد. فرآیند نصب شامل مراحل مختلفی است که باید به ترتیب انجام شود:

بررسی و ارزیابی مکان نصب

قبل از نصب سیستم، باید مکان مناسبی برای پنل ‌های خورشیدی انتخاب شود. زاویه نصب پنل‌ ها اهمیت زیادی دارد و باید با توجه به موقعیت جغرافیایی محل نصب و جهت تابش خورشید تعیین شود. زاویه مناسب باعث می ‌شود که پنل ‌ها در طول روز و در تمامی فصول، بیشترین میزان انرژی خورشیدی را جذب کنند.

انتخاب و نصب پنل ‌های خورشیدی (کلکتور ها)

پس از انتخاب مکان مناسب، پنل ‌های خورشیدی یا کلکتور های حرارتی نصب می ‌شوند. این کلکتور ها معمولاً روی سقف یا سطح زمین نصب می ‌شوند و باید به شکلی قرار گیرند که به صورت مستقیم در معرض تابش خورشید باشند. تعداد پنل ‌ها بر اساس اندازه استخر و نیاز های گرمایشی آن محاسبه می ‌شود. پنل‌ ها معمولاً به یک چارچوب یا پایه مقاوم متصل می ‌شوند تا در مقابل باد و شرایط آب و هوایی مقاوم باشند.

لوله‌کشی بین استخر و کلکتور ها

پس از نصب پنل‌ ها، مرحله بعدی لوله‌کشی برای انتقال آب از استخر به کلکتور ها و بالعکس است. لوله‌کشی باید به دقت و با رعایت اصول فنی و توسط متخصص انجام شود تا هیچ‌گونه نشتی یا هدررفت انرژی وجود نداشته باشد. لوله ‌ها معمولاً از جنس پلاستیک مقاوم در برابر حرارت و فشار ساخته می ‌شوند. همچنین، این لوله‌ ها باید به خوبی عایق‌بندی شوند تا از افت حرارت در مسیر انتقال جلوگیری شود.

نصب پمپ گردش آب

پمپ معمولاً در نزدیکی تجهیزات فیلتر استخر نصب می ‌شود. انتخاب یک پمپ مناسب باید با توجه به ابعاد استخر و ارتفاع کلکتور ها باشد. همچنین پمپ باید قدرت کافی برای جابه‌جایی آب تا کلکتور ها و بازگرداندن آن به استخر را داشته باشد.

نصب سیستم کنترل دما

سیستم کنترل دما یکی دیگر از اجزای مهم سیستم‌ های گرمایش خورشیدی است. این سیستم شامل سنسور های دما و یک کنترلر هوشمند است که دمای آب را اندازه‌گیری کرده و عملکرد پمپ را کنترل می‌ کند. سنسور های دما در دو محل، یکی در استخر و دیگری در کلکتور ها نصب می‌ شوند. کنترلر به صورت خودکار زمانی که دمای آب استخر به سطح مطلوب رسید، پمپ را خاموش یا سرعت آن را تنظیم می‌ کند تا از گرم شدن بیش از حد آب جلوگیری شود.

آزمایش و راه‌اندازی نهایی

پس از اتمام نصب تمامی اجزا، سیستم باید به‌طور کامل آزمایش شود. در این مرحله، باید عملکرد پمپ، لوله‌کشی و کنترل دما بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که آب به ‌درستی در کلکتور ها جریان می ‌یابد و دمای آن به شکل مطلوب تنظیم می‌ شود. هر گونه نشتی یا ایراد در سیستم باید برطرف شود و مطمئن شوید که همه اجزا به درستی کار می ‌کنند. همچنین، باید دقت کرد که سیستم در برابر شرایط آب و هوایی نامساعد مقاوم باشد. همچنین بازبینی‌ های دوره‌ای توسط متخصص برای بررسی منظم لوله ‌ها، پمپ و پنل ‌های خورشیدی جهت اطمینان از عملکرد بهینه نیز ضروری است.

با توجه به مطالبی که بیان شد می ‌توان گفت استفاده از انرژی خورشیدی برای گرمایش استخر یک راهکار اقتصادی است که موجب حفظ محیط زیست می ‌شود اما نمی‌ توان آن را مناسب برای همه‌ی استخر ها در سراسر جهان دانست. شما برای کاهش مصرف انرژی می‌ توانید از مبدل ‌های حرارتی یا برقی با بهره‌وری بالا و کم مصرف نیز استفاده نمایید. پیشنهاد می ‌شود برای انتخاب بهترین سیستم گرمایشی برای استخرتان با کارشناسان متخصص گروه پارس استخر مشورت نمایید.